We zenden alleen nog maar
Volgens filosoof Miriam Rasch leven we in een samenleving met mensen die alleen maar zenden. In de politiek en op sociale media zie je het heel duidelijk. Eigenlijk is iedereen de hele tijd aan het zenden. Iedereen wil dat er naar hem/haar geluisterd wordt. Zij pleit ervoor dat mensen leren meer te luisteren naar elkaar*. Mede omdat de samenleving verhard en polariseert en we massaal lijden aan overprikkeling. Ze heeft het dan over aandachtig luisteren en ontvankelijkheid. (Kwaliteiten die je ook bij mediteren nodig hebt).
Verzachting
Echt luisteren vergt enige oefening. Rasch heeft geleerd in een soort open ruimte te belanden, zonder oordeel en zonder de behoefte om haar eigen mening of verhaal te ventileren. Ze noemt het zelf ‘(…) een klein venster waarin je alleen maar aandacht bent, zonder oordeel‘. Ik ben het natuurlijk helemaal met haar eens. We kunnen wel wat verzachting in de samenleving gebruiken.
Luisteren naar jezelf
Mijn interesse gaat echter ook uit naar luisteren naar jezelf. In de vorm van mediteren. Rasch zegt ‘Om goed te luisteren moet je je concentreren, daar begint het mee. Je moet nieuwsgierig zijn, je openstellen en, voor zover mogelijk niet oordelen’ (Bron: VK 23 okt 2024 ‘Open Oren’-Ianthe Sahadat.) Nu geef ik zelf meditatietrainingen en zeg ik dit eigenlijk tegen mijn cursisten. Bij meditatie is de instelling van nieuwsgierig zijn naar wat er gebeurd, je open te stellen en voor zover mogelijk niet oordelen net zo belangrijk. Alleen ben je dan nieuwsgierig en stel je je open naar dat wat er in jezelf gebeurd of voelbaar is. Je ‘luistert’ als het ware naar jezelf en door dat oprecht en met vriendelijkheid te doen, kun je in die open ruimte waar Rasch het over heeft belanden. Een oordeelloze ruimte waarin alles is.
Discipline bij meditatie-beoefening
En dit vergt inderdaad enige oefening. Het is niet voor niets dat alle grote meditatiestromingen je aanmoedigen tot een dagelijkse discipline. Om je hart zacht te houden en je openheid naar ‘dat wat er is’ te blijven oefenen, is een dagelijkse discipline bijna onmisbaar. Dat hoeft niet lang te zijn, als is het maar 10 minuutjes voor het starten van de dag.
En net als echt luisteren naar anderen de wereld een stukje mooier en vriendelijker maakt, geldt dit ook voor mediteren. Want als je met vriendelijkheid en een beetje afstand naar jezelf kunt kijken, zul je zien dat dit ook makkelijker lukt naar anderen toe. Lees ook mijn blog ‘Jezelf liefhebben‘.
————————
De citaten in dit blog komen uit het artikel ‘ Open oren’ van Ianthe Sahadat, VK 23 okt. 2023.
(*Dit betekent overigens niet dat Rasch proclameert dat je naar alles en iedereen moet luisteren. ‘De ‘ grens tot waar ‘ je kunt luisteren, bepaalt iedereen zelf, zegt Rasch.)
Boek Luisteroefeningen van Miriam Rasch is uitgegeven bij De Bezige Bij.
